1925 чылды декабрь 20-де Тываны Революстуг Аныяктар эвилелини I шуулганы болуп эрткен. Ааа Тыва Арат Республиканы хошууннары болгаш сумуларындан 96 тлээ киришкен. Эвилелди бирги шуулганында 13 кижилиг комиссия составын согаан.
Тгчлерни демдеглээни болза, республикага эртип турган хуралдар болгаш чыыштардан ынчангы шуулганны улуг ылгалы – комитетти удуртукчу органынче херээжен улусту согааны Тываны тгзнде бир дугаар болуушкун болган.
Бирги шуулган бодуну одуруун калбартып, Тываны аныяктарын крне херектерин башкарарынче хаара тудар сорулганы салган. Бир чыл дургузунда эвилелче 1016 кижи кирген, оларны 406-зы херээжен улус. Ол еде «жк-бижик билир кижи брз эвээш дизе-ле ш бижик билбес кижини редир ужурлуг» деп чонну кыйгырыынга Революстуг Аныяктар эвилелини кежигннери идепкейлиг каттышкан.
1943 чылды октябрьга чедир Революстуг аныяктар эвилелини кежигннерини саны 6000 четкен. Аныяктар баштайгы «кызыл глерге», бот-тывынгыр уран-чл блгмнеринге, янзы-бр каттыжыышкыннарга идепкейлиг киржип турганнар. Эвилелди онзагай чедиишкиннери дээш 1940 чылда Тыва Арат Республиканы ордени-биле шанаан.
1941-1945 чылдарда Ада-чуртту Улуг дайыныны езинде аныяктар эвилели фронтуга идепкейлиг дузалашкан. «Шупту члд фронтуга дээш, шупту члд Тиилелге дээш!» кыйгырыг-биле фронтуже аъттанып, а чамдыызы Тиилелгени чоокшуладыр дээш тылга ажылдап турганнар. 1943 чылды сентябрь 1-де капитан Тлш Кечил-оолду командылааны-биле эки турачы аъттыг эскадрилья фронтуже аъттаныпкан. Дайынчыларыны чартыындан хй – Тываны революстуг аныяктар эвилелини кежигннери.
Ол еде аныяктар организациязы дыка улуг рольду ойнаан. Оо тгз республиканы эрткен оруу-биле сырый харылзаалыг. Тываны революстуг аныяктар эвилели 1944 чылда, ССРЭ-ни составынче ТАР-ни каттыжарынга чедир 20 чыл дургузунда, Тываны чаа хгжлдезини оруу дээш демиселге Тываны улусчу-революстуг намынга идепкейлиг дузалажып, ол ажылче аныяктарны калбаа-биле хаара тудуп, ниитилел хгжлдезинге бурунгаарлаашкынны берген.
Тглг ол юбилейге тураскаадып элээн каш хемчеглер республикада планнаттынган: аныяктарны субботниги болгаш ыяштар олуртулгазы, агы-агы адырларда алдаржаан аныяктар следу, республиканы кожуун тптеринге болгаш хоорайларынга спортчу-культурлуг хемчеглер, хоочуннар болгаш аныяктар шимчээшкиннерини идепкейжилерин шанаары, Тывада аныяктар шимчээшкинини тургустунуушкуну болгаш хгжлдени тгзн дугайында чуруктар делгелгези, «Олар Тываны аныяктарын удуртуп чорааннар» деп номну ийиги кезээн ндрер.









































