Бгн Тываны улусту чогаалчызы, Тыва Республиканы алдарлыг чогаалчызы, С.А. Сарыг-оол аттыг чогаал шаналыны, Национал литература шаналыны лауреады, ССРЭ-ни болгаш Россияны чогаалчылар эвилелдерини кежигн, Моолду Сенгел сумузуну тургустунганындан бээр 100 чыл оюнга тураскааткан медальды, ТР-ни медаль-орденини эдилекчизи Черлиг-оол Чашкынмаевич Куулар 85 харлап турар.
Чогаалчы 1940 чылда Чн-Хемчик кожуунну Хорум-Даг девискээринге трттнген. Суг-Аксы ортумак школазын, Кызылды крнени педагогика институдуну филология факультедин дооскан.
Библиотекарь, кижизидикчи, башкы, Тываны дыл, литература болгаш тгн эртем-шинчилел институдуну эртем ажылдакчызы, Улусчу чогаадылга болгаш культура-чырыдыышкыны ажылы тпт килдис эрлелекчизи, “Улуг-Хем” сетклд кол редактору, Тыва Республиканы чогаалчылар эвилелини консультантызы, баштаар черини даргазы болуп ажылдап чораан.
Э-не кол кылып келген, чонунга, чуртунга бедиии-биле нелеткен ажылы – чогаалчы болган бедик салым-чолу. Ол – шлкч, прозачы, очулдурукчу, чогаал шинчилекчизи, аас чогаал чыыкчызы.
Чогаал ажылын 1960 чылда эгелээн, баштайгы шлк ному “Аъдым” 1975 чылда нген. Черлиг-оол Куулар э эгезинден-не тыва улусчу философияны аян-хн сиген, улусту аас чогаалыны быжыг дазыл-дз-биле тудуш чогаалдарны бижип, ол чачылын амдыгаа чедир салбайн чоруур. “е”, “Сугда даштар”, “Да хаяазы”, “Двлг дн”, “Чалбыыш ттр” деп шлк чыындыларын”, “Аялга”, “Даглар аялгазы” деп проза чыындыларын, “ер халап слнде” деп тоожузун чырыкче ндрген.
Бичии уругларга бижээн “Ала бызаа, алдын хураган” деп ному дээш юбилейлиг 2025 чылында Национал чогаал шаналыны эдилекчизи болган. Орус дылга “Камешки в воде” деп шлк чыындызы 1986 чылда “Современник” деп ном ндрер черге, Москвага нген, ол ышкаш орус дылга “Ветер люльку качал”, “Мелодии моих гор” деп номнары Кызылга нген. Крбес композитор Солаан Базыр-оол дугайында “Шораан” деп тоожузу сурагжып, орус, даштыкы дылдарже очулдуртунган, хй катап нген.
Шылгарагай чогаалчыны хй шлктеринга композиторлар ырларны бижээн. “Арзыла-Мерген”, “Кыс-Халыыр” деп аас чогаалыны чыындыларын тургузарынга киришкен. Тыва дылче С. Есенин, М. Кильчичаков, К. Симонов болгаш хй украин, моол шлкчлерни чогаалдарын, С. Козлованы “Аъттыг-шеригжи кыс” деп шлглелин, М. Варфоломеевти “Кжегелер”, М. Сметанинни “Лоокут болгаш Нюргухун” деп шиилерин (демнежип) очулдурган. Ч. Кууларны чогаалдарын орус болгаш ске-даа хй дылдарже очулдуруп, парлаан.
Чогаалчыны ады-биле Ст-Хл кожуунну тпчткен ном саын адаан. Ном саы Ч.Ч. Кууларны 85 харлаанынга тураскааткан кожуун чергелиг «Трээн черим алгап чор мен» деп онлайн номчулга мрейин эрттирип турар.









































